شاخص ترس و طمع چیست؟

شاخص ترس و طمع چیست؟

شاخص ترس و طمع (Fear and Greed Index) توسط گروه CNNMoney به‌منظور اندازه‌گیری – روزانه، هفتگی، ماهانه و سالانه – دو عدد از مهم‌ترین احساساتی که بر سرمایه‌گذاران در معامله کردن سهام و یا خرید آن‌ها اثر می‌گذارند، طراحی شده است.

در تئوری، می‌توان از این شاخص به‌منظور سنجیدن منصفانه بودن قیمت‌گذاری‌ها در بازار سهام استفاده کرد. این شاخص بر پایهٔ منطقی استوار است که می‌گوید ترسِ بیش از اندازه در بازار، منجر به فرو ریختن قیمت‌ها و طمعِ بیش از اندازه در بازار، منجر به رشد شدید قیمت‌ها می‌گردد.

نکات کلیدی:

• شاخص ترس و طمع توسط گروه CNNMoney به‌منظور اندازه‌گیری دو عدد از مهم‌ترین احساساتی که بر روی سرمایه‌گذاران به‌منظور خرید سهام در بازار تأثیر می‌گذارند، طراحی شده است.
• این شاخص بر این فرضیه استوار است که ترسِ بیش از اندازه در بازار، می‌تواند منجر به معامله شدن قیمت سهام زیر ارزش ذاتی آن‌ها شود، و همچنین طمعِ بیش از اندازه در بازار، می‌تواند باعث بالا رفتن قیمت‌ها و معامله شدن آن‌ها در سطحی بالاتر از ارزش ذاتی آن‌ها باشد.
• CNNMoney برای مطالعهٔ اینکه چه میزان ترس و طمع در بازار وجود دارد هفت فاکتور متفاوت را بررسی می‌کند، و احساسات سرمایه‌گذاران را در یک بازهٔ صفر تا صد اندازه‌گیری و ثبت می‌کند.

شاخص ترس و طمع چگونه کار می‌کند؟

شاخص ترس و طمع با دیگر شاخص‌ها تفاوت دارد. این شاخص بر این فرض استوار است که ترسِ بیش از اندازه در بازار می‌تواند منجر به معامله شدنِ قیمت سهام در قیمتی زیرِ ارزشِ ذاتی‌شان و همچنین طمعِ مهارنشده در بازار می‌تواند منجر به ارزش یافتنِ قیمت سهام بیش از ارزشِ ذاتی آن‌ها شود.

هفت فاکتور متفاوت را برای بررسی میزان ترس و طمع در بازار اندازه‌گیری می‌کنند. این فاکتورها عبارتند از:

• ممنتم قیمت سهام – Stock Price Momentum: که با مقایسه شاخص «Standard and Poor’s Index – S&P 500» در برابر میانگین متحرک صد و بیست و پنج روزهٔ آن سهم انجام می‌شود.
• قدرت قیمت سهام – Stock Price Strength: در این حالت، تعداد سهم‌هایی که به بالاترین حد قیمتی خود در پنجاه و دو هفته گذشته و تعداد سهام‌هایی که به پایین‌ترین حد قیمتی خود در پنجاه و دو هفته گذشته در بازار بورس نیویورک رسیده‌اند بررسی می‌شوند.
• وسعت قیمت سهام – Stock Price Breadth : در این حالت، حجم معاملات در سهام‌هایی که قیمتشان در حال افزایش است با سهام‌هایی که قیمتشان در حال کاهش است مقایسه می‌شود.
• قراردادهای اختیار معامله خرید و قراردادهای اختیار معامله فروش – Put and Call Options: در این حالت، میزان تأخیر قراردادهای اختیار معامله فروش نسبت به قراردادهای اختیار معامله خرید اندازه‌گیری می‌شود. این تأخیر نشان‌دهندهٔ طمع در بازار می‌باشد، اما اگر حالت عکس پیش بیاید و قراردادهای اختیار معامله خرید نسبت به قراردادهای اختیار معامله فروش تأخیر داشته باشند، این نشان‌دهندهٔ ترس در بازار است.
• مقدار تقاضا برای اوراق قرضه با ریسک بالا – Junk Bond Demand: این خود یک سنجه برای بررسی تمایل معامله‌گران در استفاده از استراتژی‌هایی با ریسک‌های بالاتر می‌باشد و توسط میزان تفاوت بین سود حاصل شده از اوراق قرضه‌هایی با درجه استاندارد (که از آن‌ها تحت عنوان اوراق قرضه با درجه سرمایه‌گذاری – Investment grade bonds – نیز نام برده می‌شود) و همچنین سودهای تولید شده توسط اوراق قرضه با ریسک بالا اندازه‌گیری می‌شوند.
• نوسان بازار – Market Volatility: شاخصِ میزانِ نوسانِ هیأت قراردادهای اختیار معاملهٔ بورسِ شیکاگو (Chicago Board Options Exchange Volatility Index – VIX) را اندازه‌گیری می‌کند و آن را با میانگینِ متحرکِ پنجاه روزه‌اش می‌سنجد.
• میزان تقاضا برای سرمایه‌گذاری‌های مورد اطمینان – Safe Haven Demand: از تفاوت عایدی‌های سهام در برابر سهام خزانه بدست می‌آید.

هیئت بازرگانی معاملات قراردادهای اختیار معامله شیکاگو چیست؟

هر یک از هفت اندیکاتور ذکر شده فوق در یک مقیاس بین صفر تا صد اندازه‌گیری می‌شود، و در نهایت یک شاخص از میانگین هموزنِ همهٔ آن‌ها محاسبه شده و بدست می‌آید.

اگر عدد بدست آمده برابر پنجاه باشد نشان‌دهندهٔ تعادل در بازار می‌باشد، در حالی که هرگونه عدد بالاتر نشان‌دهندهٔ طمع و هر عدد پایین‌تر نشان‌دهندهٔ ترس در بازار است.

مزایای استفاده از شاخص ترس و طمع

طبق گفتهٔ محققان، طمع مانند عشق این قدرت را دارد تا بر مغز ما اثر بگذارد و بتواند منجر به از دست دادن خودکنترلی و عقل سلیم در انسان شود.

با این که تاکنون هیچ تحقیق تأییدشده‌ای در مورد بیوشیمی ‌طمع در مغز انسان‌ها وجود نداشته است، اما هنگامی‌که بحث به انسان‌ها و پول می‌رسد؛ ترس و طمع می‌توانند محرک‌های قدرتمندی باشند.

بسیاری از معامله‌گران و سرمایه‌گذاران احساساتی و واکنش‌گرا رفتار می‌کنند، ترس و طمع در این حوزه می‌تواند بسیار مضر باشد.

این دیدگاه‌ها، توسط اقتصاددانان رفتارگرا (Behavioral Economists) بررسی شده و دهه‌ها مدرک نیز گواهی بر این ادعا هستند که این خود باعث می‌شود تا بتوانیم بر شاخص ارائه‌شده توسط CNN حساب باز کنیم.

تاریخ به ما نشان داده است که شاخص ترس و طمع معمولاً می‌تواند به‌عنوان یک اندیکاتور قابل اتکا در بازارهای سرمایه مورد استفاده قرار گیرد.

برای مثال، این شاخص به سطح 12 در تاریخ 17 سپتامبر 2008 رسید. زمانی که شاخص S&P 500 به پایین‌ترین سطح خود در سه سال اخیر رسید که این افت شدید خود حاصل ورشکستگی شرکت برادران لیمان (Lehman Brothers Banckruptcy) و همچنین مرگ قریب‌الوقوع شرکت بزرگ بیمه اِی آی جی (AIG Insurance) بود.

همچنین در حالت عکس، این شاخص به سطحی بالای 90 در ماه سپتامبر سال 2012 رسید که خود نتیجهٔ ایجاد یک رالی قیمتی در بازارهای سرمایه جهانی بود.

این رالی قیمتی خود در نتیجه سومین دور از خرید سهام در بازارهای سرمایه توسط بانک مرکزی ایالات متحده آمریکا (Federal Reserve’s third round of quantitative easing – QE3) بود.

بسیاری از صاحب‌نظران اعتقاد دارند که شاخص ترس و طمع (مرجع) می‌تواند یک ابزار کارآمد باشد، اما استفاده از این شاخص نباید تنها و به‌شکل تکی صورت گیرد و نباید تنها به آن برای انجام تصمیمات سرمایه‌گذاری اتکا نمود.

به سرمایه‌گذاران توصیه شده است که به دنبال پیدا کردن فرصت‌های خرید احتمالی برای انجام خرید سهامشان در نقاط کف (Buying on dips) باشند و همچنین به بازار در زمانی که شاخص به حد طمع رسیده، به‌عنوان بازاری که در آن سهام، بیش از اندازهٔ خود ارزش‌گذاری شده‌اند، نگاه کند.

انتقادات از شاخص ترس و طمع

منتقدان ارزش شاخص ترس و طمع را به‌عنوان یک ابزار تحقیق برای سرمایه‌گذاری پایین می‌آورند. آن‌ها به این شاخص به‌عنوان یک سنجه از میزانِ فعالیتِ عمدهٔ سرمایه‌گذارانِ در بازار، نگاه می‌کند.

آنان معتقدند که استراتژی خرید و نگهداری (Buy-and-hold strategy) بهترین روش برای سرمایه‌گذاری در دارایی‌ها می‌باشد و نگران این هستند که ابزارهایی مانند شاخص ترس و طمع، سرمایه‌گذاران را به انجام معاملات متناوب در بازار سهام تشویق کند.

همچنین طبق تاریخچهٔ معاملات، آن‌ها می‌گویند که چنین روش معامله‌ای باعث ایجاد سود کمتری برای معامله‌گران خواهد شد.

شاخص ترس و طمع به زبان ساده

شاخص ترس و طمع، ترس و طمع افراد را با اعدادی بین 0 تا 100 نشان می‌دهد این محدوده‌ به 5 بخش تقسیم می‌شود که در جدول زیر به توضیح هر محدوده پرداخته‌ایم.

محدوده صفر تا 25 : ترس شدید

در این محدوده افراد به آینده‌ی بازار خوشبین نیستند و ترس بسیاری از فعالان حوزه را فرا گرفته است.

محدوده 25 تا 50 : ترس

در این محدوده، افراد دچار ترس در بازار هستند. و دید بازار در میان مدت نزولی است.

محدوده 50 : خنثی

در این محدوده بازار منطقی حرکت می‌کند و به ارزش درستی معامله میشود.

محدوده 50 تا 75 : طمع

در این محدوده عموم مردم دچار طمع شده‌اند و مایلند قیمت‌های بالاتری را برای خرید پرداخت کنند.

محدوده 75 تا 100 : طمع شدید

افراد به دلیل ایجاد FOMO حاضر به پرداخت قیمت‌های خیلی بالاتر برای خرید بیت کوین هستند. فومو مانع از ورود درست میشود و ریسک بازار بالاست.

دو سوال برای شناخت بیشتر شاخص ترس و طمع

ترس و طمع چگونه بر تصمیمات سرمایه گذاران تأثیر می گذارد؟

اغلب سرمایه گذاران احساسی رفتار می کنند. ترس و طمع دو احساس غالب در سرمایه گذاران است. این دو احساس می تواند باعث تفکر نامعقول و رفتار احساسی شود.

چطور می توان در معاملات بر ترس و طمع غلبه کرد؟

• راه اول، مدیریت سرمایه و کوچک کردن سایز معاملات
• دوم، پایبندی به استراتژی معاملات
• سوم، نوت برداری از معاملات
• چهارم، نوشتن اشتباهات و سعی در هدم تکرار آنها