اندیکاتور وسعت بازار در تحلیل تکنیکال چیست؟

اندیکاتورهای وسعت بازار (Breadth Indicators) فرمول‌های ریاضی‌ای هستند که تعداد سهام‌های روبه‌بالا و روبه‌پایین و یا حجم آنها را محاسبه می‌کنند تا مشارکت در تغییرات قیمت شاخص سهام را محاسبه کنند. با ارزیابی اینکه چه تعداد سهام در حال افزایش یا کاهش قیمت هستند و اینکه چه میزان از این سهام‌ها معامله می‌شوند، اندیکاتورهای وسعت بازار به تأیید روند شاخص قیمت سهام کمک می‌کنند یا می‌توانند نسبت به بازگشت قریب‌الوقوع قیمت هشدار دهند.

اگر به طور اتفاقی با دیجی کوینر آشنا شده اید و هیچ اطلاعاتی در مورد تحلیل تکنیکال ندارید پیشنهاد می‌کنیم قبل از مطالعه ادامه مطلب، مقاله «تحلیل تکنیکال چیست؟» را مطالعه نمایید.

نکته‌های مهم:

اندیکاتورهای وسعت بازار معمولاً به‌خودیِ خود سیگنال‌های معاملاتی ارائه نمی‌دهند، بلکه تصویر کلی از بهبود بر روی شاخص را ارائه می‌دهند.
معمولاً، وقتی اندیکاتور وسعت بازار و شاخص بورس در حال رشد هستند، نشان‌دهندهٔ این است که مشارکت جدی‌ای در افزایش قیمت وجود دارد. این بدان معنی است که احتمالاً افزایش قیمت ادامه خواهد داشت.
همین مفهوم در مورد اندیکاتور وسعت بازار در حال سقوط و شاخص سهام در حال افت اعمال می‌شود.
هنگامی که اندیکاتور وسعت بازار و شاخص سهام واگرایی نشان دهند، ممکن است اخطار بازگشت داده شود. سهم‌های کمتری در جهت رشد شاخص سهام حرکت می‌کنند. این بدان معناست که شاخص بورس می‌تواند در حال تغییر جهت باشد.

محاسبهٔ اندیکاتورهای وسعت بازار

تعدادی اندیکاتورهای وسعت بازار وجود دارد که هر کدام فرمول و روش محاسبه خود را دارند. برخی از اندیکاتورهای وسعت بازار تجمعی هستند و ارزش روزانه به مقدار قبلی اضافه می‌شود یا از آن کم می‌شود. برخی دیگر غیرتجمعی هستند و روزانه یا دوره‌ای امتیاز دادهٔ خود را ارائه می‌دهند.

یکی از ساده‌ترین اندیکاتورهای وسعت بازار، Advance/Decline Line (خط پیشرفت-پسرفت) است. این اندیکاتور یک اندیکاتور تجمعی است که در آن پیشرفت‌های خالص (تعداد سهام در حال پیشرفت – تعداد سهام رو به کاهش) از یا به مقدار قبلی کم یا اضافه می‌شود.

اندیکاتور وسعت بازار به شما چه می‌گوید؟

اندیکاتورهای وسعت بازار، معامله‌گران و سرمایه‌گذاران را با نمای کلی از بازار مجهز می‌کند. “بازار سهام” معمولاً با استفاده از شاخص‌های بورس بررسی می‌شود.

به‌عنوان مثال، خط پیشرفت -پسرفت (خط AD) شاخص S&P 500 یک راهنمای تجمعی برای این است که آیا سهام‌های بالاتر در حال افزایش یا کاهش در طول زمان هستند. این محاسبه تمایل کلی سرمایه‌گذار را در کلیه سهام‌های موجود در این شاخص نشان می‌دهد.

اندیکاتورهای وسعت بازار در درجه اول برای دو هدف استفاده می‌شوند:

تمایل بازار (رویکرد به بازار) – اندیکاتورهای وسعت بازار می‌توانند به تعیین اینکه احتمالاً بازار بالا می‌رود (رشد می‌کند) یا سقوط می‌کند، کمک کنند.
قدرت روند – اندیکاتورهای وسعت بازار می‌توانند به‌تعیین قدرت یک روند صعودی یا نزولی کمک کنند.

اندیکاتورهایِ وسعتِ بازارِ مختلفی وجود دارد که معامله‌گران و سرمایه‌گذاران می‌توانند در تحلیل خود از آنها استفاده کنند.

برخی از اندیکاتورهای وسعت بازار مشهور دیگر، جدا از خط پیشرفت -پسرفت (خط AD) شامل موارد زیر می‌باشند:

اندیکاتور حجم تعادلی (On Balance Volume) که با توجه به اینکه آیا سهام یا شاخص، بالاتر یا پایین‌تر از قیمتِ بسته شدن قبلی بسته شده است، مقدار حجم را به مقدار قبلی اندیکاتور اضافه یا از آن کم می‌کند.
شاخص McClellan Summation
شاخص (Arms Index (TRIN که نسبت سهم‌های افزایشی به کاهشی را در بازار نشان می‌دهد و از تقسیم سهم‌های افزایشی یه کاهشی در بازار به‌دست می‌آید.
نوسانگر چایکین (Chaikin Oscillator) که براساس تغییر حجم و قیمت نوسان می‌کند.
Up/Down Volume Ratio (نرخ حجم بالا/پایین) که برابر است با نسبت حجم سهم‌های افزایشی به حجم سهم‌های کاهشی.
Up/Down Volume Spread (نرخ گسترش بالا/پایین) که برابر با حجم بالای معاملات منهای حجم پایین است.

اندیکاتور A/D در تحلیل تکنیکال چیست؟

اندیکاتورهای وسعت بازار دیگری نیز وجود دارند.

معامله‌گران و سرمایه‌گذاران ممکن است از اندیکاتورهای وسعت بازار مختلف برای اهداف مختلف استفاده کنند. به‌عنوان مثال، اندیکاتور حجم تعادلی (On Balance Volume) در بررسی فشار خرید و فروش، حجم را هم مدنظر قرار می‌دهد و فقط نشان‌دهندهٔ قیمت نمی‌باشد، در حالی که شاخص McClellan Summation شامل یک فرمول پیچیده‌‌تر است که باعث تولید سیگنال‌های خریدوفروش واقعی می‌شود.

برخی از اندیکاتورهای وسعت بازار، از جمله نوسان‌گر چایکین (Chaikin Oscillator) و اندیکاتور حجم تعادلی (On balance volume) می‌توانند برای تک سهم‌ها یا حتی دارایی‌های دیگر اعمال شوند. سایر اندیکاتورهای وسعت بازار (از جمله خطAD یا (Arms Index فقط براساس شاخص‌ها محاسبه می‌شوند.

معامله‌گران از اندیکاتورهای وسعت بازار در رابطه با دیگر روش‌های تحلیل تکنیکال مانند الگوهای نمودار و شاخص‌های تکنیکال استفاده می‌کنند تا شانس موفقیت را به حداکثر برسانند. به‌عنوان مثال، اگر خط AD کاهشی شود در حالی که S&P 500 همچنان در حال افزایش باشد، معامله‌گران شاخص S&P 500 را زیرنظر می‌گیرند تا روند صعودی آن متوقف شود و خط روند خود را بشکند. این امر، تأییدیهٔ خوبی برای شروع کاهشی شدن روند قیمت می‌باشد. بنابراین معامله‌گر می‌تواند از موقعیت خرید (longs) خارج شود و یا موقعیت‌های فروش (Short) را آغاز کند.

مقدمه‌ای بر الگوهای نمودار در تحلیل تکنیکال

مثال از اندیکاتورهای وسعت بازار

نمودار زیر دو اندیکاتورهای وسعت بازار، حجم تعادلی (on balance volume) و شاخص تحمیلی بازار (Force Index) را در نمودار SPDR S&P 500 ETF (SPY) نشان می‌دهد.

شاخص تحمیلی (Force Index) (در پایین نمودار) در اوایل فوریه در طی افت بازار، روند نزولی سریعی را نشان می‌دهد و صعود نسبتاً ضعیفی در سرتاسر دوره دارد. On Balance Volume حجم صعودی در طی دورهٔ بهبودی فوریه و مارس و حجم متوسط در ماه‌های بعد را نشان می‌دهد. این اندیکاتورها نشان می‌دهند که بازار بین ماه آوریل و ژوئن نسبتاً خنثی است.

تفاوت بین اندیکاتورهای وسعت بازار و سایر اندیکاتورهای تکنیکال

اندیکاتورهایِ وسعتِ بازار، زیرمجموعه‌ای از حوزهٔ بزرگ‌ترِ اندیکاتورهای تکنیکال هستند. در حالی که اندیکاتورهای وسعت بازار تلاش می‌کنند میزان مشارکت و استحکام را در حرکات سهام یا شاخص نشان دهند، اندیکاتورهای تکنیکال اهداف وسیع‌تری دارند. اندیکاتورهای تکنیکال می‌توانند برای تحلیل حجم یا قیمت، تولید سیگنال‌های معاملاتی یا تعریف کردن محدودهٔ حمایت و مقاومت – support and resistance – استفاده شوند.

برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد سطوح حمایت و مقاومت می‌توانید از مطلب آموزشی «سطوح حمایت و مقاومت در تحلیل تکنیکال چیست؟» دیدن نمایید.

محدودیت استفاده از اندیکاتورهای وسعت بازار

اندیکاتورهای وسعت بازار همیشه هشدار بازگشت نمی‌دهند. همچنین آنها همیشه حرکت قیمتی را تأیید نمی‌کنند، حتی اگر قیمت در همان جهت حرکت کند.

بیشتر اندیکاتورهای وسعت بازار مستعد ابتلا به برخی ناهنجاری‌های موقعیتی هستند. در حالی که معامله‌گران معمولاً با افزایش قیمت به دنبال افزایش حجم معاملات هستند، اما این اتفاق همیشه نمی‌افتد. روندهای بازار ممکن است مدت زیادی در حجم کاهشی یا حتی مشارکت کاهشی باقی بمانند، که منجر به واگرایی اندیکاتورهای وسعت بازار خواهد شد اما لزوماً منجر به بازگشت قیمت نمی‌شود.

برخی از اندیکاتورهای وسعت بازار نیز ممکن است به‌خاطر روش محاسبهٔ آنها، خوانش‌های عجیب ایجاد کنند. برای مثال، اندیکاتور حجم تعادلی – On Balance Volume، ممکن است در روزی با حجم (معاملاتی) بالا، پرش یا سقوط چشم‌گیری داشته باشد، اما قیمت فقط با اندک اختلافی از قیمت باز شدن بازار بسته شود. در این حالت قیمت به‌سختی جابه‌جا می‌شود، اما اندیکاتور حرکت بزرگی را نشان می‌دهد.