اندیکاتور نرخ تغییرات قیمت در تحلیل تکنیکال چیست؟

اندیکاتور نرخ تغییرات قیمت در تحلیل تکنیکال چیست؟

اندیکاتور نرخ تغییرات قیمت (Price Rate of Change – ROC) یک اندیکاتور تکنیکالی است که براساس شتاب حرکات قیمتی طراحی شده و درصد تغییرات بین قیمت کنونی و قیمتی مشخص در دوره‌های پیشین را اندازه‌گیری می‌کند. اندیکاتور نرخ تغییرات قیمت یک خط 0 دارد که اندیکاتور در صورت حرکات صعودی قیمت به محدودهٔ مثبت خود و در صورت حرکات نزولی قیمت به محدودهٔ منفی حرکت می‌کند.

از این اندیکاتور می‌توان برای تشخیص واگرایی‌ها (divergences) شرایط خرید افراطی (overbought) و فروش افراطی (oversold situation) و تقاطع‌های خط مرکزی (centerline crossovers) استفاده کرد.

برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد واگرایی می‌توانید از مطلب آموزشی «واگرایی در تحلیل تکنیکال چیست؟» دیدن نمایید.

نکات کلیدی:

• اندیکاتور نرخ تغییرات قیمت (ROC) یک اندیکاتور شتاب حرکات قیمت است که تحلیل‌گران تکنیکال از آن در مقابل یک نقطهٔ 0 استفاده می‌کنند.
• مقادیر اندیکاتور ROC که در بالای 0 قرار دارند، معمولاً تأییدکنندهٔ یک روند صعودی بوده در حالی که مقادیری از این اندیکاتور که زیر 0 قرار گرفته‌اند، نشان‌دهندهٔ روند نزولی می‌باشند.
• زمانی که قیمت در حال تثبیت خود می‌باشد، این اندیکاتور در نزدیکی سطح 0 قرار می‌گیرد. در این حالت، مهم است که معامله‌گران روند کلی قیمت را در نظر داشته باشند از آنجایی که اندیکاتور نرخ تغییرات قیمت به غیر از تأییدیه در خصوص تثبیت قیمتی، نمی‌تواند اطلاعات مفید دیگری در این حالت به معامله‌گران بدهد.

فرمول محاسبهٔ اندیکاتور نرخ تغییرات قیمت به شرح زیر است:

که در آن:

Closing Price_p = آخرین قیمت بسته شدن در بازه زمانی

Closing Price_p-n = قیمت بسته شدن در N دوره پیش از آخرین دوره ثبت شده

چگونه اندیکاتور نرخ تغییرات قیمت را محاسبه کنیم؟

قدم اصلی در محاسبه اندیکاتور ROC، انتخاب مقدار N می‌باشد. معامله‌گران کوتاه‌مدت ممکن است از مقادیر کوچک N استفاده کنند، مانند عدد 9. سرمایه‌گذاران بلندمدت از اعداد بزرگ‌تر مانند 200 استفاده می‌کنند. مقدار N میزان بازهٔ زمانی را مشخص می‌کند که قیمت با آن مقایسه می‌شود. مقادیر کوچک‌تر N باعث واکنش سریع‌تر اندیکاتور ROC نسبت به تغییرات قیمتی می‌شوند که خود می‌تواند باعث تولید سیگنال‌های اشتباه بیشتری شود. مقادیر بیشتر از این مقدار باعث واکنش کندتر، اما صدور سیگنال‌هایی صحیح‌تر توسط اندیکاتور ROC می‌شود.

1. یک عدد به‌عنوان مقدار N انتخاب کنید. این عدد می‌تواند هر عددی مانند 12، 25 یا حتی 200 باشد. معامله‌گران کوتاه‌مدت معمولاً از اعداد کوچک‌تر و سرمایه‌گذاران بلندمدت از اعداد بزرگ‌تر استفاده می‌کنند.
2. آخرین قیمت بسته شدن (closing price) در دوره را بیابید.
3. قیمت بسته شدن دوره از N دورهٔ گذشته را پیدا کنید.
4. از اعداد به‌دست آمده در قدم‌های 2 و 3 در فرمول فوق استفاده کنید.
5. هر دوره‌ای که تمام می‌شود، مقادیر جدید اندیکاتور ROC را محاسبه کنید.

اندیکاتور نرخ تغییرات قیمت چه چیزهایی را به شما می‌گوید؟

اندیکاتور نرخ تغییرات قیمت در دستهٔ اندیکاتورهای شتاب حرکات قیمت (momentum or velocity oscillators) قرارگرفته‌اند زیرا این اندیکاتورها از طریق نرخ تغییر (rate of change) به اندازه‌گیری قدرت حرکات قیمتی می‌پردازد. برای مثال، اگر قیمت سهم در روز معاملاتی در سطح 10 دلار بسته شده و قیمت بسته شدن در 5 دورهٔ گذشته در سطح 7 دلار بوده باشد، بنابراین نرخ تغییرات قیمت 5 روزه برابر با 42.85 می‌باشد. عددی که به‌شکل زیر محاسبه می‌شود:

42.85 = 100 × ( 7 ÷ ( 7 – 10 ) )

مانند بیشتر نوسانگرهای شتاب حرکات قیمتی اندیکاتور ROC نیز به‌شکل یک پنجرهٔ جداگانه در زیر نمودار قیمت به نمایش درمی‌آید. در اندیکاتور ROC یک سطح 0 وجود دارد که مقادیر مثبت و منفی را از یکدیگر جدا می‌کند. مقادیر مثبت نشان‌دهندهٔ فشار خرید و یا شتاب حرکت صعودی قیمت می‌باشند در حالی که مقادیر منفی نشان‌دهندهٔ فشار فروش و یا روند نزولی قیمت‌ها هستند. افزایش این مقادیر در هر یک از جهت‌های مثبت یا منفی نشان‌دهندهٔ افزایش شتاب حرکات قیمت و حرکات این اندیکاتور به سطح 0، نشان‌دهندهٔ تضعیف حرکات قیمتی می‌باشد.

تقاطع‌های شکل‌گرفته از خط 0 (zero-line crossovers) می‌توانند به‌عنوان سیگنال تغییر روند مورد استفاده قرار بگیرند. بسته به مقدار N‌ی که در فرمول استفاده شده است، این سیگنال می‌تواند خیلی زود صادرشده (در مقادیر N کوچک) و یا خیلی دیر (مقادیر N بزرگ) صادر شود. در اندیکاتور نرخ تغییرات قیمت حرکاتی شلاق مانند (whipsaws) در اطراف خط 0 وجود دارند. بنابراین نباید از این سیگنال‌ها برای اهداف معامله‌گری استفاده کرد بلکه باید آن‌ها را به‌عنوان هشدارهایی ساده در نظر گرفت که به معامله‌گر اطلاعاتی در خصوص تغییرات احتمالی می‌دهند.

سطوح خرید افراطی و فروش افراطی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند. این سطوح تثبیت‌شده نیستند، و بسته به نوع دارایی فرق می‌کنند. معامله‌گران به بررسی مقادیر اندیکاتور ROC حین بازگشت روندهای گذشته می‌پردازند. بیشتر معامله‌گران سطوح منفی و مثبتی را پیدا می‌کنند که قیمت در آن سطوح بازگشت بیشتری را انجام داده است. زمانی که اندیکاتور ROC به این سطوح می‌رسد، معامله‌گران هشیار بوده و حرکات قیمت را برای بررسی بازگشت روند احتمالی زیر نظر دارند. اگر سیگنال صادرشده توسط این اندیکاتور درست باشد و قیمت نیز در آن نقطهٔ بازگشت انجام دهد، ممکن است یک معامله انجام شود.

اندیکاتور ROC معمولاً به‌عنوان یک اندیکاتور واگرایی (divergence indicator) مورد استفاده قرار می‌گیرد که سیگنال از تغییرات احتمالی روند می‌دهد. واگرایی زمانی رخ می‌دهد که قیمت سهام و یا دیگر دارایی‌ها در یک جهت حرکت کرده در حالی که اندیکاتور ROC در جهت مخالف آن‌ها حرکت کند. برای مثال، اگر قیمت سهام در طی دوره‌ای صعودی بوده در حالی که اندیکاتور ROC به حرکت نزولی خود ادامه داده است، در این حالت می‌توانیم شاهد یک واگرایی منفی (negative divergence) از قیمت باشیم که سیگنالی از تغییر روند احتمالی قیمت – به سمت پایین – را می‌دهد. همین مفهوم در حالتی که قیمت حرکت نزولی داشته و اندیکاتور ROC به سطوح بالاتر حرکت کرده نیز صدق می‌کند. این مورد می‌تواند سیگنالی از یک حرکت قیمتی به سمت بالا باشد. در نظر داشته باشید که واگرایی‌ها سیگنال‌های به‌موقع صادر نمی‌کند و یک واگرایی می‌تواند برای مدت‌زمانی طولانی ادامه داشته باشد بدون آنکه قیمت هیچ‌گونه بازگشتی انجام دهد.

بازگشت قیمتی در تحلیل تکنیکال چیست؟

تفاوت بین اندیکاتور نرخ تغییرات قیمت و اندیکاتور شتاب حرکات قیمت

این دو اندیکاتور بسیار به یکدیگر شبیه می‌باشند و نتایج مشابهی را – در صورت استفاده از مقدار N یکسان – نمایش می‌دهند. تفاوت اصلی بین این اندیکاتورها این است که اندیکاتور نرخ تغییرات قیمت (ROC) تفاوت بین قیمت کنونی و قیمت N دورهٔ گذشته را بر قیمت N دورهٔ گذشته تقسیم می‌کند. این محاسبات باعث ایجاد نتیجه‌ای درصدی می‌شوند. بیشتر محاسبات اندیکاتور شتاب حرکات قیمت فاقد این بخش می‌باشند. بلکه در محاسبات اندیکاتور شتاب حرکات قیمت تفاوت قیمت‌ها به‌سادگی در عدد 100 ضرب می‌شود و یا قیمت کنونی بر قیمت N دورهٔ گذشته تقسیم‌شده و سپس در عدد 100 ضرب می‌شود. هر دوی این اندیکاتورها با مقدار N یکسان نتایجی مشابه می‌سازند، با این حال برخی معامله‌گران ممکن است یکی از آن‌ها را به دیگری – برحسب علاقه‌شان – ترجیح دهند.

محدودیت‌های استفاده از اندیکاتور نرخ تغییرات قیمت

یکی از مشکل‌های احتمالی در استفاده از اندیکاتور نرخ تغییرات قیمت این است که محاسبات این اندیکاتور وزنی یکسان به تمامی داده‌های قیمتی – از قیمت اخیر تا قیمت N دورهٔ گذشته – می‌دهد. بدون توجه به این نکته که تحلیل‌گران تکنیکال به حرکات قیمتی اخیر توجه بیشتری نشان داده و این حرکات در نظر آن‌ها از اهمیت بالاتری برای شکل‌دهی حرکات آینده برخوردار می‌باشند.

در این اندیکاتور حرکاتی ارّه مانند مشاهده شده است، به‌خصوص در سطوح نزدیک به خط 0. این بدین دلیل است که در زمان تثبیت قیمت، محدودهٔ حرکات قیمتی کاهش پیدا می‌کند که باعث حرکات اندیکاتور به سطح 0 می‌شود. در چنین زمان‌هایی چندین سیگنال معاملاتی اشتباه تولید می‌شود اما به‌طور هم‌زمان این اندیکاتور تثبیت قیمتی را تأیید می‌کند.

در حالی که می‌توان از این اندیکاتور برای دریافت سیگنال‌های واگرایی استفاده کرد، معمولاً سیگنال‌های صادرشده توسط این اندیکاتور بسیار زود صادر می‌شوند. زمانی که اندیکاتور ROC شروع به آغاز واگرایی می‌کند، قیمت همچنان می‌تواند برای مدت‌زمانی در جهت روند خود به حرکت ادامه دهد. بنابراین، نباید صرفاً براساس این واگرایی وارد معاملات شد بلکه باید از آن به‌عنوان یک ابزار کمکی برای تأیید تغییرات روند در کنار اطلاعات به‌دست آمده از دیگر اندیکاتورها و یا دیگر روش‌های تحلیلی استفاده کرد.